EK SAYFA – 1962-2
باب: الوصل في
الشعر.
83. SAÇA BİR ŞEYLER EKLEMEK
حدثنا
إسماعيل قال:
حدثني مالك،
عن ابن شهاب، عن
حُمَيد بن عبد
الرحمن بن عوف:
أنه
سمع معاوية بن
أبي سفيان عام
حج، وهو على المنبر،
وهو يقول،
وتناول قصة من
شعر كانت بيد
حرسي: أين
علماؤكم؟
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
ينهى عن مثل
هذه، ويقول:
(إنما هلكت
بنو إسرائيل
حين اتخذ هذه
نساؤهم).
[-5932-] Muaviye İbn Ebi Süfyan'dan rivayete göre,
"O hac ettiği sene minber üzerinde -bir muhafızın elinde bulunan- bir
tutam saçı elini uzatıp aldı ve şöyle dedi: (Ey Medineliler!) Nerede ilim
adamlarınız? Ben Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'i elimdeki gibisini
kullanmaktan nehyederken ve bu arada şunları söylerken dinlemişimdir: Şüphesiz
İsrailoğulları, kadınları bu gibi şeyleri edinmeye başlayınca helak oldu."
وقال ابن أبي
شيبة: حدثنا
يونس بن محمد:
حدثنا فليح،
عن زيد بن
أسلم، عن عطاء
بن يسار، عن
أبي هريرة رضي
الله عنه،
عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (لعن
الله الواصلة
والمستوصلة،
والواشمة
والمستوشمة).
[-5933-] Ebu Hureyre r.a.'dan rivayete göre "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
Allah saç ekleyen kadına
da, saçına saç ekleten kadına da, döğme yapan kadına da, döğme yaptıran kadına
da lanet etmiştir."
حدثنا آدم:
حدثنا شعبة،
عن عمرو بن
مرة قال: سمعت
الحسن بن مسلم
بن يناق يحدث،
عن صفية بنت
شيبة، عن
عائشة رضي
الله عنها:
أن
جارية من
الأنصار
تزوجت، وأنها
مرضت فتمعط
شعرها،
فأرادوا أن
يصلوها،
فسألوا النبي
صلى الله عليه
وسلم فقال:
(لعن الله
الواصلة والمستوصلة).
تابعه ابن
إسحق، عن أبان
بن صالح، عن
الحسن، عن
صفية، عن
عائشة.
[-5934-] Aişe r.anha'dan rivayete göre ensardan bir kız
evlendi ve daha sonra hastalanması sebebiyle saçları döküldü. Yakınları
saçlarına saç eklemek istediler. Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e sorunca,
onlara:
"Allah saç ekleyen kadına da, saç ekleten kadına da lanet
etmiştir, buyurdu."
حدثني أحمد
بن المقدام:
حدثنا فضيل بن
سليمان: حدثنا
منصور بن عبد
الرحمن قال:
حدثتني أمي، عن
أسماء بنت أبي
بكر رضي الله
عنهما:
أن
امرأة جاءت
إلى رسول الله
صلى الله عليه
وسلم فقالت:
إني أنكحت
ابنتي، ثم
أصابها شكوى،
فتمزق رأسها،
وزوجها
يستحثني بها،
أفأصل رأسها؟
فسب رسول الله
صلى الله عليه
وسلم: الواصلة
والمستوصلة.
[-5935-] Ebu Bekir r.a.'ın kızı Esma r.anha'dan rivayete
göre, bir kadın Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in huzuruna gelerek:
"Ben kızımı evlendirdim.
Daha sonra bir hastalığa yakalandığı için başı{nın saçları)
döküldü. Kocası ise bu kızın durumu sebebiyle bana çok ısrar ediyor. Onun
saçlarına saç ekleteyim mi, dedi. Bunun üzerine Resulullah Sallallahu Aleyhi ve
Sellem saç ekleyen ve saç ekleten kadınlar hakkında ağır sözler söyledi. "
Bu Hadis 5936 ve 5941 numara ile de var.
حدثنا آدم:
حدثنا شعبة،
عن هشام بن
عروة، عن امرأته
فاطمة، عن
أسماء بنت أبي
بكر قالت:
لعن
النبي صلى
الله عليه
وسلم الواصلة
والمستوصلة.
[-5936-] Ebu Bekir r.a.'ın kızı Esma'dan: "Nebi
Sallallahu Aleyhi ve Sellem saç ekleyen ve saç ekleten kadına lanet
etmiştir" dediği rivayet edilmiştir.
حدثني محمد
بن مقاتل:
أخبرنا عبد
الله: أخبرنا
عبيد الله، عن
نافع، عن ابن
عمر رضي الله
عنهما:
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال: (لعن
الله الواصلة
والمستوصلة
والواشمة
والمستوشمة).
وقال نافع:
الوشم في
اللثة.
[-5937-] İbn Ömer r.a.'dan rivayete göre Resulullah
Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Allah saç ekleyen ve saç ekleten kadına da, döğme yapan ve döğme
yaptıran kadına da lanet etmiştir."
Nafi: el-Veşm (denilen döğme çeşidi), dişlerin etrafındaki diş
etlerinde olur demiştir.
Bu Hadis 5940,5942 ve 5947 numara ile de var.
حدثنا آدم:
حدثنا شعبة:
حدثنا عمرو بن
مرة: سمعت
سعيد بن
المسيَّب قال:
قدم
معاوية
المدينة، آخر
قدمة قدمها،
فخطبنا فأخرج
كبة من شعر،
قال: ما كنت
أرى أحداً
يفعل هذا غير
اليهود، إن
النبي صلى
الله عليه
وسلم سماه
الزور. يعني
الواصلة في
الشعر.
[-5938-] Said İbn el-Müseyyeb'den, dedi ki: "Muaviye
Medine'ye geldiği son seferinde gelip bize bir hutbe verdi. Bu arada bir top
saç çıkartarak:
Ben bunu Yahudilerden başka bir kimsenin yapacağını sanmıyordum.
Şüphesiz Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem buna -yani saça saç ekleyen kadına-
yalan ve batıl adını vermiştir."
Fethu'l-Bari Açıklaması:
"Saça" ondan başka "bir şeyler eklemek"
suretiyle onu ziyadeleştirmek. "Muhafızın elindeki bir tutam saçı eline
aldı. .. Nerede alimleriniz?" Daha önce İsrailoğulları ile ilgili bahiste,
bu hadiste o gün için Medine'de ilim adamlarının azlığına işaret olduğu
belirtilmiş idi. Bu işe gösterdiği tepki hususunda ilim adamlarının yardımını
almak yahut bundan önce böyle bir işe tepki göstermeyip susmaları dolayısıyla
onların bu yaptıklarının uygun olmadığını söylemek için huzura getirilmelerini
de istemiş olabilir.
"Şüphesiz İsrailoğulları ... helak olmuştur." Sözü
geçen Said İbn elMüseyyeb'in naklettiği rivayette "Resulullah Sallallahu
Aleyhi ve Sellem'in bu saç ekleme işine zur (yalan) adını verdiği haberi
ulaşmıştır" denilmektedir. Katade'nin, Said'den diye naklettiği
Müslim'deki rivayette ise "o zuru (yalanı) nehyetmiştir" şeklindedir.
Hadisin sonlarında da: "Dikkat edin, işte zur (yalan) denilen şey de
budur" ifadesi yer almaktadır. Katade dedi ki: Bununla kadınların saçlarını
bez parçaları ile artırmaların! kastetmektedir.
Bu hadis. ister saç, ister başka bir şeyolsun, saça bir şeyler
ekletmenin yasaklığı hususunda cumhurun lehine bir delildir. Cabir radıyallahu
anh'ın rivayet ettiği:
"Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem kadının saçına
herhangi bir şeyeklemesini yasaklamıştır" hadisi de desteklemektedir. Bu
hadisi Müslim rivayet etmiştir.
el-leys, Ebu Ubeyde'den ve onun da pek çok fakihten naklettiğine
göre bu hususta yasaklananın, saça saç ekletme olduğu kanaatindedir. Kadın,
saçına bez ve daha başka saçın dışında birşeyler ekleyecek olursa yasağın
kapsamına girmez. Ebu Davud sahih bir senedie Said İbn Cubeyr'den şöyle
dediğini rivayet etmektedir: el-Karamil'de bir beis yoktur. Ahmed de böyle
demiştir: el-Karamil ise "karmel"in çoğulu olup dalları uzun, yumuşak
bir bitkidir. Burada kastedilen şey ise örükler halinde yapılan ve kadının
saçına eklediği ipek ya da yün iplerdir.
"Kadının gereksiz yere saçına saç ekletmesi ve saçlarını
traş etmesi." Kadının saçına saç ekletmesi suretiyle saçını artırması
haram olduğu gibi, zaruret olmadan saçlarını traş ettirmesi de haramdır.
Taberi, Süfyan kızı Ümmü Osman yoluyla İbn Abbas'tan şöyle dediğini rivayet
etmektedir: "Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem kadının saçlarını traş etmesini
yasaklamıştır." Bu hadis Ebu Davud'da bu yolla "kadınların (ihramdan
çıkarken) saçlarını traş etmek yükümlülükleri yoktur. Onların yükümlülükleri
saçlarını kısaitmaktan ibarettir" lafzı iledir. Doğrusunu en iyi bilen
Allah'tır.
"Ağır sözler söyledi." Yani diğer rivayette açıkça
ifade edildiği gibi lanet okudu. Aişe'nin rivayet ettiği hadiste de ondan saça
saç ekletmeye ruhsat verdiğine dair nakledilen rivayetin batıl oluşuna da açık
bir delalet vardır. Muaviye'nin rivayet ettiği hadiste ise (dökülen yahut
kesilen) saçın olduğu halde bırakılmasının caiz olup onu gömmenin vacip
olmadığını göstermektedir.
Hadisten Çıkan Diğer Sonuçlar
1- İmam minber üzerinde yasak olan şeyleri ifade eder. Özellikle
de yaygın bir hal aldığını gördüğü da açık ve yaygın bir şekilde reddederek bu
işin yasaklığını daha bir vurgular ve işlenmesinden sakınılmasını söyler.
2- Bir masiyet işleyen kimseleri, daha önceden aynı masiyeti
işleyenlerin helak edilmesini söyleyerek korkutup uyarıro Nitekim yüce Allah:
"Bu, zalimlerden uzak değildir." (Hud, 11183) diye buyurmuştur.
3- Hutbe esnasında, dini bir masıahat için daha önce bir şeyi
görmemiş olanı göstermek üzere herhangi bir şeyi el uzatıp almak caizdir.
4- İçine düşülen halden sakındırmak maksadıyla İsrailoğullarına
ve diğerlerine dair hadisler söz konusu edilebilir.